Anna Kroplewska-Gajewska
Kustosz Muzeum Okręgowego w Toruniu
Obok koloru i światła, jedną z istotniejszych cech malarstwa Kędzierskiego jest przestrzeń, która wyznacza nie tylko wizualne – te najprostsze granice, ale przestrzeń otwierająca niezapoznaną rzeczywistość emocjonalną.
Obecnie artysta coraz śmielej stosuje w kompozycjach figurację. Figura wyłoniła się u Kędzierskiego z elementu abstrakcyjnego, by w kilku pracach zdominować bezprzedmiotową przestrzeń obrazu w tak istotny sposób, że niczego poza nią już po prostu nie ma. Zastosowane w kompozycjach przedmioty (łodzie, sztućce) ulegają przemianie w niemal abstrakcyjne formy – pozbawiane detalu, swoistego koloru, ciężaru i przeznaczenia. Na obrazie Sztućce, stylizowane noże i widelce „odgrywają” scenę: na pustym, szarym stole-przestrzeni są jak broń w spoczynku. Tytuł ma sugerować zwyczajność, normalność, a rzeczywistość obrazowa niepokoi. Kędzierski potrafi zaznaczyć drugie, głębsze znaczenie kompozycji. Jeśli Posłańcy przerażają agresywnością, to obraz Ona cieszy radością. Ona to namalowane emocje, które w otoczeniu przesączonych czernią pejzaży, jawi się jako obraz młodej, pięknej, pełnej życia i odważnie z niego czerpiącej kobiety. Cała pozostałość postaci kobiety rzeczywistej czy raczej symbolu kobiety, to kolor i faktura, niuanse i zagmatwania oraz lekkość i beztroska, wyrażona ciepłym odcieniem różu i czerwieni. Sprowadzona do formy opracowanych w różu piersi, kobieta wyraża więcej miłości, namiętności a nawet erotyzmu niż w „przesłodzonych” obrazach François Bouchera.
Kiedy Ona stała się obrazem, zakończył się proces syntezy emocjonalnych doznań realnego świata. Świata pełnego dobra i zła, miłości i nienawiści oraz harmonii i chaosu. To wszystko, a pewnie i jeszcze więcej, przetworzone jest przez malarza w zestawy linii, płaszczyzn i kształtów nierzadko daleko odrealnionych, także po to, by uświadomić nam wolę poznawania i odkrywania.
Bez tytułu, 2007, akryl na płótnie,81x100
Ona, 2006, akryl i collage na płycie, 70x100
Tekst do katalogu wystawy Jerzy Kędzierski - Malarstwo
Galeria Krytyków Pokaz, Warszawa, 2008
Kiedy Ona stała się obrazem…
Wyrosłe z inspiracji rzeczywistością malarstwo Kędzierskiego jest budowaniem nowej przestrzeni, gdzie pejzaż, przedmiot czy żywa istota nabierają znaczenia niemal symbolu. Jest to symbol przestrzeni z dużym ładunkiem emocji wyrażonej przez fakturę, kolor i formę. Malarstwo artysty jest połączeniem prostoty środków i złożoności relacji przestrzennych.
Na początku drogi twórczej, w latach 1996-1997, powstawały obrazy o otwartych układach, bliskie sztuce op-artu z jej zrytmizowaniem, rozedrganiem płaszczyzny i koloru, dające wrażenie wibrowania i iluzji ruchu. Podłożem tych początkowych dzieł było także impresyjne widzenie – migotliwość przestrzeni, zafascynowanie światłem – barwą i formą, którą ono tworzy. Już wtedy obraz był niejako fragmentem widzianej przez malarza przestrzeni, „wychodził” z ram.
Od malarstwa wrażeniowego artysta przeszedł do syntezy tego co zobaczone, zapamiętane i przeżyte. Samo odtwarzanie bowiem nie interesuje Kędzierskiego prawie wcale. Nawet jeśli impulsem do powstania obrazu jest realny pejzaż, to malarz odbiera mu powierzchowność skupiając się na jego konstrukcji, istocie i podziałach. Nie uzasadnia efektu malarskiego widokiem natury. To tylko impuls. Reszta, czyli wszystko, rozgrywa się na płaskim płótnie, na które nanoszone są kolejne warstwy farby. W tej konwencji tworzy pejzaże, w których konstrukcja obrazu staje się niemal najistotniejszym jej znakiem. Z pierwotnie widzianego pejzażu pozostają jego najistotniejsze cechy: rytm, podział, synteza koloru i... w efekcie powstaje wizja nowej przestrzeni.
Niektóre obrazy malarza są bardzo dalekim echem „leżących pejzaży” Piotra Potworowskiego. Mistrz, a może „sprawca” malarstwa Jerzego Kędzierskiego mawiał, że „kolor jest najpotężniejszym czynnikiem malarstwa, prawie że nieznanym”. Kędzierski posiada bardzo dużą świadomość kolorystyczną, a pomimo nierzadko dominującej czerni operuje złożonym i bogatym kolorem. Wyjątkowość koloru w malarstwie Kędzierskiego polega nie tylko na intensywności czy roli kontrastu czerni i światła, polega na zaskakującym często, acz harmonijnym doborze barw, na dostosowaniu tej harmonii do tematu, czy wreszcie na rozmachu i śmiałości w posługiwaniu się dużych rozmiarów barwną płaszczyzną.